Data powstania strony 17 X 2009r.

Data ostatniej modyfikacji 17 X 2009r.

¦witezianka

Calopteryx


To opracowanie ma na celu wykazanie cech wspólnych rodzaju ¶witezianka Calopteryx, a tak¿e najwa¿niejszych ró¿nic, wystêpuj±cych u dwóch spotykanych w Polsce gatunków nale¿±cych do tego rodzaju.


Rodzina: ¦witeziankowate Calopterygidae
Rodzaj: ¦witezianka Calopteryx
Nale¿± tu gatunki:
  1. ¦witezianka b³yszcz±ca Calopteryx splendens - zwi±zana z ciep³ymi wodami p³yn±cymi, rzekami i strumieniami w ods³oniêtych,  nas³onecznionych obszarach.
  2. ¦witezianka dziewica Calopteryx virgo - zwi±zana z ch³odnymi wodami p³yn±cymi, rzekami i strumieniami w zacienionych lasem obszarach.


Biotop


Oba gatunki ¶witezianek lubi± przebywaæ nad rzekami i strumieniami, lecz - jak podano to wy¿ej - wykorzystuj± inne obszary czêsto tych samych rzek. S± wa¿kami pospolicie wystêpuj±cymi na obszarze ca³ej Polski, z wyj±tkiem obszarów górskich w Karpatach, gdzie nie wystêpuje ciep³olubna C.splendens.
Wiele ¶witezianek b³yszcz±cych C.splendens widujê nad rzek± Liwiec p³yn±c± ko³o zamku Liw niedaleko Wêgrowa.
Nad rzek± Rz±dz±, p³yn±c± w okolicy Woli Polskiej w powiecie Miñsk Mazowiecki, spotykam ¶witezianki dziewice C.virgo. Woda jest tu czysta, do¶æ wartko p³yn±ca, zacieniona na tym odcinku przez ols, czyli las olchowy rosn±cy na podmok³ych tarasach zalewowych - patrz: rzeka Rz±dza. I tu s± jednak miejsca nas³onecznione, w których pojawiaj± siê C.splendens.

Cechy wspólne

Obie ¶witezianki maj± b³yszcz±ce metalicznie granatowe (u samców) lub zielone (u samic) cia³a. Cia³a samic z wiekiem nabieraj± miedzianej barwy, zw³aszcza u C.virgo. Skrzyd³a ¶witezianek s± bardzo gêsto ¿y³kowane, u samców najczê¶ciej granatowozielone, metalicznie po³yskuj±ce, nieprzejrzyste. Skrzyd³a samic s± br±zowe lub zielone, znacznie bardziej przejrzyste - bez metalicznego po³ysku.
Skrzyd³a samców nie maj± pterostigm, za¶ skrzyd³a samic maj± bia³e pseudopterostigmy (1) - ale nie s± to p³ytki (jak u innych wa¿ek) - lecz zbudowane s± one z zagêszczonych ¿y³ek.
Doskonale to widaæ po powiêkszeniu zdjêcia skrzyd³a C.virgo.
G³owy samców i samic ¶witezianek maj± metaliczny po³ysk podobnie jak tu³owie i odw³oki.
Spowodowane jest to tzw. ubarwieniem strukturalnym. Polega ono na rozpraszaniu i interferencji ¶wiat³a w strukturach powierzchni cia³a, które maj± formê mikroskopijnych listewek.

Tu widzimy samca C.virgo.
Na g³owach obu ¶witezianek wystêpuj± bia³e plamki u podstawy czu³ka. Plamki te wystêpuj± u obu p³ci.

Tu widzimy samicê C.virgo.


Ró¿nice

Poni¿sza ilustracja pokazuje cechy charakterystyczne widoczne na skrzyd³ach samców i samic obu gatunków ¶witezianek.
Calopteryx splendens
Skrzyd³a samców s± zabarwione tylko ¶rodkowej czê¶ci. Na pozosta³ym obszarze s± niemal bezbarwne, bez pterostigm.
Skrzyd³a samic s± wê¿sze ni¿ u C.virgo, zielonkawe, zielono u¿y³kowane, posiadaj± po³o¿one do¶æ blisko koñców skrzyde³ bia³e pseudopterostigmy.
Calopteryx virgo
Skrzyd³a samców s± w ca³o¶ci zabarwione na granatowo, prze¶wituj±ce na br±zowo, po³yskuj±ce zielonkawo. Brak pterostigm.
Skrzyd³a samic s± zwykle br±zowe lub (zw³aszcza w m³odo¶ci) zielonkawobr±zowe, br±zowo u¿y³kowane, z bia³ymi, pseudopterostigmami po³o¿onymi dalej od koñców ni¿ u C.splendens.
Wa¿ki te nie sposób pomyliæ ani z jakimikolwiek innymi rodzajami, ani oba gatunki miêdzy sob±. K³opot dla osoby niewprawnej mo¿e powstaæ jedynie przy oznaczeniu samic, zw³aszcza m³odych.

* * *

Mamy nadziejê, ¿e przedstawione zestawienie bêdzie naszym czytelnikom przydatne. U³atwia ono zapamiêtanie istotnych szczegó³ów morfologicznych bardziej, ni¿ poszczególne strony, po¶wiêcone pojedynczym gatunkom. Po sporz±dzeniu tabeli systematycznej dla wa¿ek, takie opracowania wydaj± siê byæ jej konsekwencj±.




  Wszystkie zdjêcia jakie pokazujê na moich stronach s± robione wa¿kom ¿ywym i nie z³apanym.  

  Wszystkiego o wa¿kach mo¿ecie dowiedzieæ siê tutaj
Almanach wa¿kowy czyli wszystko o wa¿kach
 



Valid HTML 4.01 Transitional
Ta strona spe³nia standardy kodu HTML 4.01 Transitional