Zdjęcia: Ewa Miłaczewska & Piotr Mikołajczuk Tekst: Ewa Miłaczewska All on this website (c) by Piotr Mikołajczuk & Ewa Miłaczewska & Leszek Bielecki

Data powstania strony 29 IX 2006r. Data ostatniej modyfikacji 11 X 2007r.

Zalotka białoczelna

Leucorrhinia albifrons

Zalotka białoczelna to ważka trudna do zauważenia, rzadka, pod ochroną. Nie łatwo ją spotkać, a jeśli nawet ktoś będzie miał to szczęście, może jej po prostu nie zauważyć... No bo kto by się zachwycił czarną ważką...

Ale Ewa miała to szczęście, że spotkała tę ważkę i zrobiła jej piękne zdjęcia! Pamiętajcie - ta ważka to rzadkość!!!

Zalotka białoczelna Leucorrhinia albifrons jest ważką CHRONIONĄ i wprawdzie występuje rzadko, ale zwłaszcza na północy kraju, w pewnych środowiskach, takich jak na przykład jeziora lobeliowe bywa dość liczna. Jeziorko leśne, nad którym spotkałam bardzo wiele tych zalotek znajduje się we wschodniej części centralnej Polski, w powiecie Mińsk Mazowiecki. Jest to jeziorko, a właściwie zalane wodą wyrobisko po torfie. Woda tego jeziorka jest przejrzysta, ale zabarwiona od torfu na kolor słabej herbaty.

Brzegi jeziorka z trzech stron porastają szuwary, teren jest grząski i niedostępny, ze wschodniej strony brzeg jest wyższy, położony na wydmie porośniętej lasem. Stąd dostęp do wody jest łatwy, pomijając fakt istnienia tam wielu mrowisk pełnych milionów żarłocznych mrówek. Wszystko to razem powoduje, że ludzie nad to jeziorko zachodzą rzadko. Nawet w czasie upałów.

 Samiec male

Zalotka białoczelna jest niewielką, dość niepozorną ważką. Ma 39 mm długości i 64 mm rozpiętości skrzydeł. Siedząca na roślinie jest często trudna do zauważenia. Jest czarna, samice mają skąpy żółty rysunek na odwłoku, a samce szarobłękitny nalot u jego nasady.
17 czerwca, w piękny, upalny, słoneczny dzień nad wodą unosiło się kilkadziesiąt ważek. Wśród nich samce zalotek białoczelnych wyróżniały się bojowym nastawieniem. Ze swoich niewielkich terytoriów przepędzały skutecznie nawet znacznie większe ważki czteroplame. Poza momentem, gdy atakowały inne samce w locie, raczej chętnie przesiadywały na gałązkach rosnących tuż nad wodą brzózek, szczególnie chętnie wybierając gałązki suche i bezlistne. Stąd łatwo było bronić terytorium i wypatrywać samic, które prowadziły znacznie bardziej skryty tryb życia.
Kiedy samce siadały tyłem do mnie, widziałam ich ciemne pterostigmy z białymi żyłkami odchodzącymi od nich w kierunku na zewnątrz skrzydeł. Te właśnie ciemne pterostigmy odróżniają je na pierwszy rzut oka od podobnych do nich, ale jeszcze rzadszych zalotek spłaszczonych Leucorrhinia caudalis, których pterostigmy są białe. Widać też było wyraźnie szaroniebieskie zabarwienie nasady odwłoka, który następnie przewężał się i ponownie lekko rozszerzał. Na końcu czarnego odwłoka znajdowały się charakterystyczne dla tego gatunku białe narządy analne.
Czasem dawało się ważki te zauważyć na liściach turzyc i sitowiu. Widziane z przodu i z boku prezentowały kremowobiałe zabarwienie czoła, od którego pochodzi nazwa tych zalotek, choć białe czoła mają również inne zalotki.
Przy bliższym przyjrzeniu się doszłam do wniosku, że dojrzałe samce zalotki białoczelnej mają czarne oczy z błękitnym blaskiem, opalizującym, widocznym pod każdym kątem nieco inaczej.
Miesiąc później byłam nad jeziorkiem kolejny raz. Zalotek białoczelnych było ciągle sporo. Udało mi się zrobić ładne zdjęcie samca siedzącego na nasłonecznionym sitowiu na tle ciemnej, zacienionej wody.
A rok później to piękne zdjęcie przysłał mi Piotr Mikołajczuk. Widać tu wspaniale, że szaroniebieskie zabarwienie pierwszych segmentów odwłoka to delikatne, puszyste owłosienie.

 Samica female

Sfotografowałam też w 2006 r. samicę, która ma takie samo białe czoło jak samiec, na jej czarnym odwłoku u nasady widnieje kilka żółtawych plamek, a na końcu białe narządy rozrodcze. Oczy samicy są brązowe. Jej skrzydła są lekko zażółcone u nasady, pterostigmy czarne, a od nich w kierunku na zewnątrz skrzydeł biegną białe żyłki tak samo jak u samca.
I znowu, rok później, Piotr przysłał mi kilka zdjęć samicy zalotki białoczelnej. Wybrałam spośród nich te dwa. Na tym widać doskonale żółtawy rysunek na odwłoku i białe narządy analne.
Na tym zaś - czarne nogi tej ważki i zażółcone u nasady skrzydła.

Para

Piotrowi udało się również zrobić zdjęcia pary. Spośród licznych zdjęć wybrałam to jedno. Na nim dobrze widać różnice w ubarwieniu samca i samicy. Trzeba przyznać, że Piotr robi zdjęcia wspaniałe. Na obserwacje ważek poświęca każdą wolną chwilę, robi setki zdjęć dziennie i zawsze znajdzie pośród nich coś wyjątkowego.
Zalotki białoczelne występują w Polsce od połowy maja do połowy lipca. We wschodniej Polsce, gdzie zima kończy się później, ale za to wcześniej zaczyna, okres występowania wszystkich gatunków ważek jest zdecydowanie krótszy. A jednak 17 lipca, upalnego lata 2006 r. zalotki ciągle były i ciągle występowały licznie, widziałam ich walki o terytorium, a także pary kopulujące w locie i roślinach.

* * *

No i proszę - ważka chroniona i rzadka, a Ewa pisze, że nad tym jeziorem występowały licznie! Jak wiele zależy od nieskażonego środowiska, od ciszy i spokoju. Takie jezioro bez setek wczasowiczów daje szansę na przeżycie zagrożonym gatunkom roślin i zwierząt. Dobrze, że są takie jeziora!

Dziękuję za zdjęcia i opracowanie!