Zdjęcia: Piotr Mikołajczuk Tekst: Ewa Miłaczewska All on this website (c) by Piotr Mikołajczuk & Ewa Miłaczewska & Leszek Bielecki

Data powstania strony 2 V 2009r. Data ostatniej modyfikacji 2 V 2009r.

Żagniczka wiosenna (zwyczajna)

Brachytron pratense

Bardzo interesująca ważka, różniąca się od innych przedstawicieli rodziny żagnicowatych Aeshnidae. Jest najmniejsza z nich, pozbawiona jaskrawych barw, ale za to najbardziej kosmata. Pojawia się wczesną wiosną - stąd nowa nazwa ważki, zaś stara nazwa - zwyczajna - błędnie sugerowała częste i liczne jej występowanie.

Zdjęcia żagniczek zwyczajnych Brachytron pratense przysłał nam Piotr Mikołajczuk, który fotografował je w maju – jak zwykle na terenie żwirowni w Międzyrzecu Podlaskim.
To miejsce, w którym wiosną 2008r. Piotr widział żagniczki Brachytron pratense. Trawy i inne nabrzeżne rośliny były jeszcze suche.

Samiec male

Już pierwszy rzut oka wystarcza, aby dostrzec, że ważka jest mała i niezbyt jaskrawo ubarwiona. Odwłok samca żagniczki zwyczajnej nie jest przewężony na trzecim segmencie (jak u innych żagnicowatych), jest dość gruby, walcowaty. Na odwłoku są ułożone parami, wydłużone, jasnoniebieskie plamki na czarnym tle. Na pierwszym segmencie występuje jedna jasna plamka w położeniu centralnym.
Skrzydła tej ważki mają trójkąty analne (dwupolowe), jak u żagnic. Natomiast kształt tylnego skrzydła samca od strony odwłoka jest okrągły, jak u samicy - podobnie jak u husarzy. Charakterystyczna dla gatunku jest bardzo długa, wąska, jasnobrązowa pterostigma.
Oczy dojrzałego samca są niebieskie, stykają się ze sobą na krótkim odcinku. Nie dochodzą do tyłu głowy, który jest widoczny za nimi - to ten jasnoniebieski łuk nad okiem (na tym zdjęciu oczywiście poniżej oka). Czoło żółtawe, z czarnym rysunkiem u obu płci. Trójkąt potyliczny żółty. Tułów z wierzchu brązowy z jasnozielonymi liniami. Czarne nogi.
To samo zdjęcie, co powyżej - nieokadrowane - przedstawiajace całą ważkę. Widzimy tu długie, wygięte narządy analne.
Boki tułowia mają jasnozielone pasy z czarnymi szwami. Całe ciało - zarówno tułów, jak i odwłok - porośnięte gęstymi, długimi włoskami. Jest to najbardziej kosmata z naszych żagnicowatych Aeshnidae.

Samica female

Wszędzie tam, gdzie samiec ma barwę niebieską albo zieloną, samica ma kolor żółty lub żółtozielony. Z wyjątkiem kresek na górnej powierzchni tułowia, które u samicy nie występują, lub są śladowe i wówczas oczywiście żółte. Ciało samicy jest owłosione tak samo jak samca. Odwłok gruby, nieprzewężony. Na końcu odwłoka samica ma długie listkowate narządy analne. Dziesiąty segment odwłoka nawisa nad pokładełkiem. Skrzydła samicy są zażółcone w polu marginalnym (przy przedniej krawędzi), inaczej niż u samca.

Para

Jeszcze w maju żagniczki zwyczajne Brachytron pratense zaczęły łączyć się w pary. Wykorzystywały do tego suche, zeszłoroczne rośliny.
Tu widzimy, na dużym powiększeniu, jak samiec trzyma narządami analnymi głowę samicy. Widzimy kształt jej jasnobrązowego oka i wystający za nim żółty tył głowy.

* * *

Dziękuję Piotrze za doskonałe zdjęcia żagniczek!  To naprawdę niespodzianka, bo ani Ewa, ani ja takich żagnic nie obserwowaliśmy w naszych stronach - pomimo, że są to podobno ważki pospolite.