Zdjęcia: Ewa Miłaczewska & Piotr Mikołajczuk Tekst: Ewa Miłaczewska All on this website (c) by Piotr Mikołajczuk & Ewa Miłaczewska & Leszek Bielecki

Data powstania strony 31 VIII 2004r. Data ostatniej modyfikacji 30 XI 2007r.

Gadziogłówka żółtonoga

Gomphus flavipes

Ważka spotykana na tyle rzadko, że zdjecia samca udało się zdobyć dopiero po trzech latach od sfotografowania samicy.

Samica female

1 sierpnia 2004 r. po południu zobaczyłam w naszym oczku wodnym, a właściwie na kożuchu glonów nitkowatych (skrętnicy), dziwną ważkę. Zrobiłam jej kilka zdjęć, ale o makrofotografii nie miałam wówczas niestety żadnego pojęcia. Bezskutecznie szukałam wiadomości o niej w posiadanych wówczas przeze mnie książkach. Zaledwie podejrzewałam, że to właśnie gadziogłówka żółtonoga Gomphus flavipes, ale potwierdzenie uzyskałam dopiero po nawiązaniu kontaktu z odontologami. Nasze oczko jest położone na gruntach wsi Wola Polska w powiecie Mińsk Mazowiecki. Do najbliższej wąziutkiej rzeki Rządzy jest około 500 m, ponad 50 km dalej rzeka ta wpada do Zalewu Zegrzyńskiego na Narwi. Około 35 kilometrów jest w linii prostej do Wisły.
Napotkana gadziogłówka żółtonoga to samica. Siedziała na kożuchu glonów, a właściwie już topiła się w wodzie. Ledwo żyła. Wyjęłam ją z wody i posadziłam na trawie, żeby wyschła, ale widać było, że jej sytuacja życiowa pogarsza się z każdą chwilą. Na tym zdjęciu widać ją od strony grzbietowej. Na tułowiu i odwłoku ma charakterystyczny żółty rysunek. Jej oczy są żółto-zielonkawe i szeroko rozstawione, nie stykają się ze sobą. Tylne skrzydła samicy są wyokrąglone - tu jeszcze mokre od wody, z której ją wyjęłam.
Na zdjęciu z boku widzimy żółty tułów ze skąpym rysunkiem szwów, żółte czoło i nogi o żółtych udach oraz żółto-czarnych goleniach i stopach. Te właśnie nogi stały się przyczyną nadania ważce polskiej nazwy i one stanowią główną różnicę w porównaniu z gadziogłówką pospolitą Gomphus vulgatissimus.
Skrzydła są przezroczyste, bezbarwne, czarno użyłkowane. Pterostigmy są długie na 5-6 sąsiadujących z nimi komórek. Na tym zdjęciu widzimy odwłok, który ma wyraźne rozszerzenie na ósmym i dziewiątym segmencie. Narządy analne są czarne.
Ważka zakończyła życie wkrótce po wykonaniu tych zdjęć, widać przyszła na to pora. Długo oszczędzałam glony, na których ją znalazłam z nadzieją, że złożyła na nich jaja. Czekałam co roku na następną taką wizytę lub przeobrażenie się potomstwa "mojej" gadziogłówki - jak  dotąd daremnie.

Samiec male

Od tej pory szukałam również wszędzie samca, którego mogłabym sfotografować. Trzy lata później otrzymałam zdjęcia samca od Piotra Mikołajczuka, który mieszka w Międzyrzecu Podlaskim w pobliżu Krzny, będącej dopływem Bugu.
To właśnie zdjęcie biotopu, w którym żyje gadziogłówka żółtonoga w Międzyrzecu Podlaskim.
A to sfotografowany przez Piotra - w czerwcu 2007 r. - dojrzały samiec. Widzimy, że jego oczy są ciemniejsze, mają barwę turkusowo-niebieską. Rysunek na ciele jest podobny do tego, który widzieliśmy u samicy.
Na tym zdjęciu widzimy szeroko rozstawione oczy ważki, od których zapewne - przez skojarzenie z jakimś podobieństwem do gadów - pochodzi nazwa gadziogłówka. Widzimy również, tylne skrzydła z ząbkiem, charakterystycznym dla samców wielu gatunków Anisoptera. Odwłok jest znacznie bardziej rozszerzony niż u samicy i zaopatrzony w czarne, sierpowato wygięte narządy analne.
I jeszcze jedno zdjęcie z boku. Na nim najwyraźniej chyba widać barwę oczu i żółte nogi samca. Widać też, że narządy analne to nie jedna para "szczypiec", a dwie pary chwytające głowę samicy z góry i z dołu.
W Polsce mamy dwie gadziogłówki oprócz żółtonogiej znacznie częściej spotykana jest gadziogłówka pospolita Gomphus vulgatissimus, o której informacje znajdziemy na osobnej stronie. Obie one występują w rejonie Międzyrzeca Podlaskiego i mam nadzieję, że w przyszłości uda się te strony jeszcze rozbudować.

* * *

Dziękuję Piotrze, że przysłałeś zdjęcia samca, które pozwoliły na uzupełnienie tej od dawna istniejącej strony.