Pływak żółtobrzeżek

Dytiscus marginalis L.

Cztery lata temu w moim stawie jeszcze nie było ryb. Zamieszkiwały go wtedy tylko liczne owady. Ich królem był pływak żółtobrzeżek - jeden z największych polskich wodnych żuków.

Opisałem go 17 V 2000r. (w dniu powstania tej strony) tak:

Od momentu pojawienia się w moim stawie ryb (15 VII 2000r.) NIGDY WIĘCEJ nie zauważyłem u siebie żółtobrzeżka. Ale u Ewy (zapraszam do Jej Morza Kaspijskiego) żółtobrzeżki są, pomimo obecności ryb, dalej częstymi gośćmi. Dlatego ma ona dziś kolejną okazję zaprezentować swoje zdjęcia.

Oto samica. Łatwa do rozpoznania dzięki wyraźnym "rysom" na pokrywach skrzydeł.

A tak wygląda żuczek od spodu. Bardzo trudno jest uchwycić taki moment - te owady pływają bardzo szybko a takie ewolucje wykonują dość rzadko. To jest również samica - ta sama co na powyższym zdjęciu.

Samiec ma pokrywy skrzydeł gładkie, błyszczące, wyraźnie inne niż u samicy. Łatwo go dzięki temu może rozpoznać nawet mało doświadczony obserwator. Na zdjęciu Ewa uchwyciła moment pobierania powietrza przez żuczka. Tak, tak! Wodne owady pobierają powietrze "końcem odwłoka" i muszą co jakiś czas wypłynąć na powierzchnię. Inaczej po prostu by się udusiły.

* * *

Przez te kilka lat prowadzenia mojej witryny dostałem kilkanaście listów opisujących jaki to straszny drapieżnik ten żółtobrzeżek i że najlepiej się go pozbyć, i że niepotrzebnie piszę o nim takie słowa zachwytu. No cóż, pisać każdy może... Ogromna ilość owadów to drapieżniki, nie każdy owad może być motylkiem. Ważki też są drapieżnikami i jakoś nikt do mnie nie pisał bym pozbył się ważek!!! Więc dlaczego miałbym się pozbywać żółtobrzeżka? No i proszę odpowiedzieć: jak bym miał to niby zrobić! Zawołać "a siooo!" - jak na kaczki :-)))

U mnie żółtobrzeżki same uznały, że mój staw nie jest już dla nich bezpieczny i po prostu się wyprowadziły. Ale u Ewy jej żółtobrzeżki podjęły inną decyzję - dlaczego? No cóż, skąd mam to wiedzieć...

* * *

Ale nim powstanie taki piękny owad musi najpierw przejść stadium larwalne. Oto kilka zdjęć larwy tego owada. No cóż, trzeba przyznać, że pływak żółtobrzeżek jako "dzidziuś" to wcale śliczny nie jest - a wręcz przeciwnie!

Można było zrobić tej larwie lepsze zdjęcia, pokazać w sposób doskonały szczegóły jej budowy. Zrobić to w jakimś akwarium, pięknie oświetlić w kryształowej wodzie... Tylko właściwie po co? I Ewie i mi zależało na pokazaniu tej larwy w naturze - tak jak wygląda w naturalnym środowisku...

...by ci, co piszą do mnie "o takiej dziwnej rybce z łapkami" wiedzieli już od dziś, że to nie żadna rybka a po prostu larwa owada o nazwie pływak żółtobrzeżek.

No, ale nim się pojawią takie "rybki" to jak to zwykle w przyrodzie bywa (i nie tylko...) najpierw musi się spotkać parka... i wygląda to wtedy tak... Prawda, że tylko pogratulować Ewie refleksu i bystrego oka. No i cierpliwości! To naprawdę jest wyjątkowe zdjęcie!!!

I znów nasze stawy stają się miejscem, gdzie kolejne gatunki zwierząt mogą w czystej wodzie rozpocząć gody i je zakończyć. I bardzo dobrze, że takich stawów powstaje coraz więcej. I jest mi miło, gdy pomyślę sobie, że i ja mam w tym jakiś skromny udział...

Dobrze by było złapać takiego owada i zrobić mu zdjęcie by móc uzmysłowić sobie jego wielkość. Ale nie mamy takiego zdjęcia, więc podam tu po prostu jego wielkość. Jak zwykle, wszystkie małe stworzenia najlepiej porównać z pudełkiem zapałek. Takie pudełko ma ok 50 mm długości. Dorosły owad ma długość około 35 mm - to jest naprawdę duży owad.

* * *

Chcę na koniec napisać jeszcze rzecz niby oczywistą, ale nie dla kogoś kto ma staw od kilku dni. Stoi taki człowiek na brzegu i się gapi na swój staw, zagląda do wody i nadziwić się nie może... I zadaje sobie dwa pytania: Co to takiego pływa w tej wodzie ? i Skąd się to "całe robactwo" wzięło? Jest jeszcze pewna (na szczęście nieliczna) grupa, która kombinuje: No i czym to wytępić?

Pamiętam jak dziś, jak sam stałem na brzegu i gapiłem się na wpadające na moich oczach do wody owady. Na początku byłem tak zdziwiony, że chciałem je ratować by się nie utopiły... Nie mogłem po prostu uwierzyć, że tak szybko i tak dużo owadów zleci się do mojego świeżo powstającego stawu, do tej świeżo lejącej się z węża wody...

No więc to "całe robactwo" po prostu przyleciało - tak, tak! Owady wodne mają normalne skrzydła jak wszystkie inne owady i latają tak samo dobrze jak majowe chrząszcze i biedronki i inne żuczki. Ale skrzydła służą im tylko do zmiany środowiska, czyli do przelecenia z jednego stawu do drugiego. A resztę czasu spędzają w wodzie.

Największym polskim pływającym owadem jest Pływak olbrzym Dytiscus latissimus. Osiąga on długość do 44 milimetrów - jak na polskie warunki jest to olbrzym!